نسبت دولت-ملت در رابطه‌ی چاک-جیمی

بهتره به ساول زنگ بزنی «better call saul (bcs)» اسپین آف خوبی از سریال بریکینگ بد (bb) است که ارزش دیدن دارد. بنظر من bcs حرفی که قرار بود bb بزند اما لابلای ماجراهای جذابش گم شد را بهتر میزند. روند هر دو سریال کم و بیش مشابه است و به قهقهرا رفتن یک استعداد خوب را روایت می‌کند اما تفاوت‌هایی دارد. جیمی برخلاف والتر یک استعداد کاملا پاک و منزه نیست بلکه از همان بچگی ناخالصی‌هایی دارد. شاید به اندازه‌ای که خیلی‌ها داریم؛ از این رو بیشتر شبیه به یک انسان معمولی چون ماست.

بریکینگ بد، سیاست و نظریه بازی‌ها

پرسشی در سریال Breaking bad ذهنم را مشغول کرد که آیا این سریال را با کمک نظریه بازی‌ها ساخته‌اند؟ و با خود می‌اندیشیدم که می‌شود با این سریال، سیاست را تمرین و تدریس کرد! در بسیاری از نقاط سریال فرد می‌تواند فیلم را متوقف کند و با خود بیاندیشد که اگر جای والتر وایت بود چه تصمیمی میگرفت؟ بعد فیلم را ادامه دهد تا والتر را ببیند و تصمیم خود را با والتر مقایسه کند. مثلا یکی از این نقاط مهم تصمیم‌گیری جایی است که جسی و والتر درون ماشین کاروان خود گیر کرده‌اند و هنک (مامور پلیس) پشت در ماشین آنهاست. می‌توان اندیشید که ما چه تصمیمی برای فرار از این معرکه خواهیم گرفت؟

در ستایش ناامیدی

امید بسیار خطرناک است و من مطمئن نیستم که بدانم چرا آنقدر بر آن اصرار می‌شود و از ناامیدی بد گفته می‌شود. به گمانم این نیز میتواند یکی از خصایص سرمایه‌سالاری باشد تا به کمک آمال و آرزوهای دراز مردمان را به حرکت و تقلایی سخت فراخواند. همچون آن هویجی که جلوی الاغی می‌گیرد تا الاغ را به حرکت وا دارد! البته این تزریق بی‌مهابای امید از جانب سرمایه‌سالاری در گستره اقتصاد است و‌ در امر سیاست احتمالا به عکس، این چپ رادیکال است که امید و آرزوهای دور و دراز تزریق می‌کند!

سلسله‌مراتب رشد مدیران

فرض کنید به تازگی از مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت فارغ‌التحصیل شده‌اید و در یک مصاحبه شغلی شرکت میکنید.‌ مصاحبه‌کننده از شما می‌پرسد: «یکی از شرکت‌های دارویی ما سود ده است. اگر همین الان پیشنهاد مدیریت این شرکت را به شما بدهیم میپذیرید؟ و اگر می‌پذیرید چه اقداماتی برای پیشرفت این شرکت انجام می‌دهید؟» در جلسه مصاحبه چه پاسخی می‌دهید؟ آیا در خود توانمندی پذیرش این سمت را میبینید؟

نفت، نعمت یا نقمت؟

ما نمک خورده‌ایم و نمک‌دان شکسته‌ایم. کمتر کسی را شاید پیدا کنیم که وقتی صحبت از اقتصاد کشور می‌شود لگدی به نفت نزند. اکثرا یکی از ریشه‌های عقب‌ماندگی اقتصادی کشور را نفت میدانند. اما این گزاره را من اصلا نمیپسندم. بنده فکر میکنم نفت نعمت است و ما ناشکری میکنیم.

در مذمت تفکر سیستمی!

اخیرا یک گزارشی به بنده دادند که تحلیل آنرا تکمیل کنم. کاری که ابتدا از من خواستند بنظر میرسید ساده باشد، برای همین پذیرفتم. اما کم کم که شروع کردم دیدم فلان قسمت گزارش و بهمان قسمتش هم ایراداتی دارد و آنقدر وسواس به خرج دادم که بالاخره دیدم کار یکبار دیگر باید از اول انجام شود! اما آخر به خودم گفتم «به تو چه؟! تو فقط کار خودت را انجام بده و بس.»

زیست‌بوم دانش

نمیدانم شما هم از شنیدن این مباحث علمی لذت میبرید یا نه. بنده از نوجوانی به فیزیک علاقه داشتم. اما کم‌کم بیش از اینکه از دانش فیزیک خوشم بیاید، علاقه‌م به خود دانشمندان فیزیک معطوف شد. سوژه‌ی مورد علاقه‌م، انسان و کارکرد ذهن و اندیشه‌ی پیچیده‌ی او شد. از این رو به روانشناسی و شناخت کارکرد ذهن انسان علاقمند شدم. پس از مدتی موضوعی که ذهنم را بیشتر به خود درگیر کرد، اکوسیستیمی بود که اجازه می‌داد چنین دانشمندانی در آن رشد کنند و چنین علومی تولید کنند و این یکی از ریشه‌های علاقه‌ام به علوم مدیریت بود.

به نام دانشجو، به کام استاد

پرس و جویی از دانشگاه ع.پ. یزد کردم که وضعیت جذب نیرو چگونه است. جواب دادند که ظرفیت پر و حتی مازاد است. اما خبر خوش دادند که در حال پیگیری تأسیس دکترای رشته هستند و اگر دانشجوی دکترا بگیرند میتوانند نیروی جدید هم جذب کنند.

حد مردم‌دوستی

دقیقا نمیدانم چرا، ولی در طول سالهای تحصیلم بسیاری از اوقات بعنوان نماینده کلاس انتخاب می‌شدم. حتی در دوران دانشگاه که علاقه‌ای نداشتم و میخواستم از زیر کار در بروم!

خاطره‌ای از دوران راهنمایی به یاد دارم که همچنان برایم عبرت‌آموز است.

در ستایش مرگ

مرگ زندگی را به ما نشان می‌دهد. تا کجا زندگی کردن و نکردن. دنیا حقیقت خود را به ما نشان داده است، ما روی برگردانده‌ایم. ما بارها مرده‌ایم؛ آنجا که خواسته‌ها و کرده‌ها و داشته‌هایمان مرده است. جاودانگی قصه‌ای بیش نیست و ما گولِ قصه‌ها را خورده‌ایم. در این جهانِ میرا، زندگی لحظه‌ای در حال بیش نیست و مرگ بسیارست، سالهاست. مرگ همه لحظات رفته است و ما بسیار مرده‌ایم و هنوز به مرگ ایمان نیاورده‌ایم. ما به خود متوجهیم، به مایی که بیش از آنکه وجود داشته باشد، دیگر وجود ندارد، مرده است. ما آمده‌ایم تا نباشیم، و خواستن و بودن فریبی است که بارها خورده‌ایم. ندیدن، نخواستن، نداشتن، نبودن، نچشیدن، نماندن و نبودن، هدف بودنِ ما بود و ما دیدیم و خواستیم و داشتیم و بودیم و چشیدیم و در آخر از نماندن رهایی نیافتیم. خوش آنان‌که از اوّل نبودند و نخواستند و نداشتند و نکردند و هیچ از دست ندادند.

عاشقان بر فنا

آیا امام حسین از واقعه‌ی عاشورا لذت برده است؟! سؤال عجیبی است! شاید در پرده اول فی‌الفور پاسخ دهیم که خیر. اما با کمی تأمل و برای مثال با شنیدن عبارت «چیزی جز زیبایی ندیدم» تردید کنیم! اگر اینطور باشد، و امام از کاری که کرده، لذت برده باشد، می‌توان نتیجه گرفت امام برای لذت خودش چنین کاری کرده است؟!

نیاز به تشکر

ما انسانها نیاز داریم مدام آنچه داریم را به خود یادآوری کنیم تا غم و اندوه آنچه نداریم ما را از پای در نیاورد. زندگی همه ما پر است از ملالت‌ها و کاستی‌ها که اگر مدام به آنها خیره شویم زندگی‌مان کاملا سیاه می‌شود. ما زنده‌ایم و مجبوریم زندگی کنیم و برای زندگی، مجبوریم در این جهان تاریک، روشنی‌ها را بیابیم و مدام آنها را برای خود زنده نگاه داریم. این کهکشان بسیار تاریک است. تیرگی آن لایتناهی است. جهان را بیش از هرچیز، تاریکی فراگرفته است. اما درست زیبایی این جهان در همان ستارگان، تک منابع روشنی و نوری است که در آن صفحه‌ی یکپارچه سیاه، می‌درخشند.

از فواید رفاقت

سمپاد شاید مهمترین مزیتش برای مثل منی، دوستانی بود که برایم داشت. کسانی که سرشان به تنشان می‌ارزد و هرکدام به شکلی در جایی به شیوه خاص خود زندگی میکنند. البته در همان سمپاد هم ۶۰ درصد افراد با دغدغه‌های عادی هستند اما آدمهای خاص و دوستان خاص ییشتر پیدا میشوند. دوستانی که در دوران دانشجویی مثل‌شان را پیدا نکردم یا حداقل خیلی کمتر پیدا کردم. بهترین دوستانی که دارم از همان دوران هستند. البته برای درون‌گرایی چون من، دوست مفهوم پیچیده‌ای است!

شوخی زندگی

زندگی را چقدر باید جدی گرفت؟ پاسخ به این سؤال برای بنده پاسخ به بسیاری از دیگر سؤالات است. پاسخ به اینکه چقدر باید تلاش کرد؟ چقدر باید دل سوزاند؟ چقدر باید از زندگی لذت برد؟ چقدر باید عاشق بود؟ چقدر باید دنبال رؤیاها بود؟ و چقدر باید راحت روی کاناپه لم داد و از نسیم خنک کولر لذت برد؟

پنج انتخاب و یک زندگی

خلاصه‌ی مدیریت، تصمیم‌گیری است. همه‌ی دانش مدیریت و دانشهای مکمل آن، از رفتارشناسی و روان‌شناسی تا اقتصاد و جامعه‌شناسی، همه در نهایت در نقطه‌ی «تصمیم‌گیری» به کار مدیر می‌آیند. سیاست‌گذاری نیز دقیقا همین است. همه‌چیز در تصمیم یا انتخاب خلاصه می‌شود و همه‌ی دعواها سر این تصمیم است. و اگر خوب بنگریم، انسان و کل زندگی نیز دقیقا همین است و از این رو است که مدیریت و سیاست، دانشی کاملا کاربردی در سراسر زندگی است.

هدف، بودن یا شدن؟

امکان نیست. اما شاید بتوان شرایط امکان را ساخت. صفحات انگیزشی و کاسبی القا میکنند که انسان هرکار بخواهد میتواند بکند حتی اگر هیچ شرایط امکانی وجود نداشته باشد. این حرفها اما در واقعیت و به خصوص در جغرافیایی توسعه‌نیافته و وابسته به موضوعش شاید خیلی قابل اعتنا نباشد. فهمیدن مرز ادامه دادن یا بازگشتن دشوار است. چگونه میتوان فهمید تلاشی بی‌حاصل داریم و باید بازگردیم یا آنکه نه، اگر ادامه دهیم به نتیجه دست می‌یابیم؟

از کشور ما تا کشور آنها

وقتی بچه‌تر بودیم به ما میگفتند آینده‌سازان! هنوز هم به بچه‌هایمان میگویند احتمالا. حتی اسم کتابهای کنکور و تست‌مان آینده‌سازان بود! از مدرسه تا آشنایان و غیره به ما میگفتند شما آینده کشور را میسازید. شما فرداهای کشور را رقم میزنید. یا آن لحن حماسی که میگفت: «آینده از آن شماست» «کشور مال شماست. این قله‌هائی که گفتم، متعلق به شماست» و ما با صداقت معصومانه خویش باور میکردیم!

راهنمای کسب و کار بهتر

با هرکسی درباره کار و کاسبی صحبت میکنم میگوید:

1. اگه میخوای هیئت علمی بشی که باید بری با این و اون تو دانشگاه و وزارتخونه ارتباط بگیری و خلاصه با پارتی و ارتباطات کارتو راه بندازی.

تقدم عدالت بر آزادی

دعوای چپ و راست اقتصادسیاسی همانقدر که حول محور دو مفهوم اصالت فرد یا اصالت جمع است، دعوای دو مفهوم اصالت آزادی یا اصالت عدالت نیز هست. در واقع فردگرایان بر آزادی پافشاری میکنند و جمع‌گرایان بر عدالت تکیه. البته هیچکدام از این دو مکتب در گرایشهای میانه‌روی خود، عدالت یا آزادی را نفی نمی‌کند اما اگر قرار باشد بین این دو یکی را انتخاب کند، یکی اولویت را بر آزادی و دیگری بر عدالت قرار میدهد.

عشق و خاطره

گویا عشق از جنس خاطره است و نسبت به چیزی در گذشته وجود دارد. نوستالژی است که با گذشت زمان و انتزاع هرچه بیشتر از واقعیت و ابژه خویش قوی‌تر می‌گردد. اگر اینطور باشد عشق در لحظه و نسبت به یک چیز موجود بوجود نمی‌آید، به تدریج و نسبت به آنچه از دست رفته شکل میگیرد و تمنایی نسبت به به‌دست آوردن دوباره آن ایجاد میکند و از این رو وصال، عشق را نابود میکند! چون عشق نوستالژی است! سوژه آنرا به وجود می‌آورد چون به درد نوستالژی علاقه بی‌مورد می‌ورزد!

گشت و گذار بنده در قرنطینه!

چندسال پیش چنین توییتی نوشتم: «تو خونه‌ی ما یک پنجره‌ی مخفی و سحرآمیز هست که مستقیم به امریکا، شهر San Andreas باز میشه. وقتهایی که خسته میشم میرم سواحل اونجا جت‌اسکی سواری میکنم. چندتا ماشین گرون قیمت هم میدزدم توی بِوِرلی‌هیلز ویراژ میدم و حین رانندگی با اسلحه اتوماتیکم آدم میکشم!»

فراخوان وبلاگی «فصل پایان»

سیارکی که حدود نودوشش کیلومتر قطر دارد، با سرعتی نزدیک به بیست‌وپنج‌هزار کیلومتر در ساعت در حال نزدیک‌شدن به زمین است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که سه‌ماه و ده‌روز دیگر این سیارک به زمین برخورد خواهد کرد و احتمال عدم برخورد آن چیزی کم‌تر از یک‌دهم درصد است. روش‌های مصنوعی جلوگیری از برخورد آن نیز به‌دلایل گوناگون موفق نخواهد بود و راهکاری برای مقابله وجود ندارد. چنین رویدادی در نوع خود کاملاً بی‌سابقه است و تا کنون هیچ‌گاه زمین در معرض تهدیدی در این سطح قرار نگرفته بوده. بر اساس پیش‌بینی‌ها، این رویداد باعث ازمیان‌رفتن حیات بر روی این کرهٔ خاکی خواهد شد و تاریخ بشریت به‌انتها می‌رسد.

مرد ایرلندی و سینمای دینی

«مرد ایرلندی» فیلمی به غایت طولانی، کند، خسته‌کننده و با حواشی زیاد است که آدم هر لحظه انتظار پایانش را می‌کشد. برخلاف یک فیلم گانگستریِ معمول که آدم منتظر هیجان است، در این فیلم تقریبا هیچ هیجانی وجود ندارد. حتی صحنه‌های گانگستری هم گانگستری نیستند! خیلی خشک و بی‌روح و کسالت‌بار!

اما بنظر میرسد همه اینها عمدی و حامل پیام و احساس اصلی مدنظر اسکورسیزی است. زندگی واقعی یک گانگستر اگرچه برایمان هیجان‌انگیز تصویر شده است اما واقعیت آن زندگی عین همین فیلم است.

تکنسین‌ها در مسند

اظهار نظر سخنگوی وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره پنهان‌کاری چین مسئله‌ساز شده است و واکنش‌هایی حتی در ابعاد بین‌المللی داشته است. بنده درباره صحت آمار چین اطلاعی ندارم. احتمال دروغ‌گویی هر دولتی وجود دارد. اساساً حکومت‌ها کذاب هستند! یکی کمتر یکی بیشتر. امّا چین قطعاً مدیریت بحران قابل‌توجه و اقدامات چشم‌گیری داشته است که تنها ساخت دو بیمارستان 1000 تخت‌خوابی ظرف 10 روز چشم هر ناظر بین‌المللی را به خود جلب کرد. با وجودی که ممکن است چین درباره آمار کرونا پنهان‌کاری کرده باشد، نخستین سؤال این است که مگر ایران کاری غیر از این کرده است؟ آقای سخنگو بهتر است بیش از هرچیز نگران آمارهای مضحک وزارت فخیمه‌ی بهداشت ایران باشد که آنها را به اسم «علم» و «حقیقت» به مردم حقنه می‌کند! «دیگ به دیگ می‌گه روت سیاه»! کاش این رابطه «دیگ به دیگ» بود چون این دو مساوی‌اند. به قول یزدی‌ها، «تُرُش‌بالا (آبکش!) به آفتابه مِگِه دو سوراخه»!

ایمنی گله‌ای و رفتار گله‌ای

این روزها باب شده است که قرار است اکثر جمعیت کرونا بگیرند. در واقع به نظر می‌رسد با توجه به نرخ بالای بروز و شیوع کرونا و عدم کفایت تمهیدات لازم برای مدیریت همه‌گیری، در نهایت چنین اتفاقی می‌افتد. زمانی که حدود 60 الی 70 درصد جامعه به کرونا مبتلا شوند اکثر مردم نسبت به این ویروس مقاوم می‌شوند و «ایمنی گله‌ای» (Herd immunity) رخ می‌دهد و به دلیل مقاوم بودن اکثر افراد، انتقال ویروس، کنترل یا بسیار محدود می‌شود.

انتقال خون، درمانی برای کرونا

در این مدت تقریبا هیچ فعالیت تخصصی خاصی درباره کرونا و راه‌های درمان یا پیشگیری از آن نداشتم. امّا مثل یک آدم عادی از اینجا و آنجا چیزهایی شنیدم. در بین آنها توصیه یک هماتولوژیست برای درمان کرونا برایم جالب بود. او پیشنهاد داده بود دولت از مبتلایانی که بهبود یافته‌اند خون بگیرد و به افراد بیمار تزریق نماید (البته قاعدتا با کمک سازمان انتقال خون و با لحاظ تمامی تمهیدات لازم). گویا این کار در چین هم انجام شده است. من نمیدانم در ایران این کار انجام شده یا می‌شود؟ احتمالا انجام چنین کاری در سطح ملی و در این آشفته‌بازار ایران باب طبع دولت‌مردان نباشد ضمن اینکه صحبت‌هایی وجود دارد که برخی افراد دو بار کرونا گرفته‌اند! اما بهرحال بنظر میرسد اگر مبتلا شدید یکی از بهترین کارها این است که دنبال چنین خونی بگردید!

به این فکر میکردم که اگر خودم مبتلا شدم باید دنبال آن خون بروم. دیدم گروه خونی‌ام O+ است و پیدا کردن خون O فرد بهبود یافته از کرونا کار آسانی نباشد. بعد به این اندیشیدم که امّا برای مسئولین چطور؟ آنها اگر کرونا بگیرند میتوانند چنین خونی پیدا کنند؟ ابتدای شیوع کرونا احساس می‌کردم که کرونا باعث کاهش بی‌عدالتی شده است و فقیر و غنی و مدیر و مسئول و غیره نمی‌شناسد. اما هرچه به پیش می‌رویم میبینم که نه. چه بسا کرونا برای طبقه مهتران کاملاً قابل درمان باشد. ما اگر بیمار شویم بیمه درست‌درمانی که نداریم، تخت ICU بعید است گیرمان بیاید، دارو همینطور و حتی همین خون. احتمالاً مهتران به راحتی چنین خونی خواهند یافت و باقی مردم هم مگر اهمیتی دارند؟ تنها مشکلی که کرونا ایجاد کرده است، بار کاری اضافی است که برای دولت و نظام سلامت مملکت ایجاد کرده است.

ارباب حلقه‌ها، باری دیگر

این چند روز فرصتی شد تا دوباره بعد از حدود ۱۵ سال، سه‌گانه ارباب حلقه‌ها را ببینم. و هنوزم دوست دارم دوباره آنرا ببینم. ارباب حلقه‌ها یک سینمای کامل است. از داستان، کارگردانی، بازیگری، فیلمبرداری، موسیقی، جلوه‌های ویژه و همه‌چیز... یک شاهکار... یک حماسه‌ی ابدی، سرشار امید، حیات‌بخش و بقول خودش، داستانی که باید نسل‌ها برای همه تعریف کرد.

چرا نباید به پزشکان ذی‌نفع رأی داد؟

این کلیپ که این روزها در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود حاوی ابعاد جالبی از تعارض منافع در کمیسیون بهداشت مجلس است. آقای علیزاده هم که کارشناس اندیشکده شفافیت برای ایران بوده است صحبت مشابهی در اینستاگرام منتشر کرده است. اینطور که بیان می‌شود اکثر اعضای کمیسیون بهداشت، پزشک، مدیر، رئیس یا سهام‌دار بیمارستان‌ها، شرکت‌های دارو و تجهیزات پزشکی هستند و تصمیماتی می‌گیرند که به نفع خود است و مسائل مردم را از دستورکار خارج می‌کنند.

فریاد بی‌صدا

این عکس را امشب، در اولین روز آغاز تبلیغات مجلس در میدان اطلسی #یزد گرفتم. تصویری از ضجه‌ی مردمی زجر دیده. از آن خط کج و معوج مشخص است نویسنده از کدام طبقه اجتماعی است. کسی که این ضجه را با جانش نوشته. حس نوشته‌ای را میدهد که یک زندانی با خون خویش بر دیوار زندان نوشته باشد. جای چنگ زدن‌های این جسم نیمه‌جان کنار نوشته خویش بر این دیوار زندان پیداست. چقدر همین عبارت حرف دارد. او از همه بریده. برایش هیچ کس مهم نیست. هیچ آرمانی نمیخواهد. او میگوید:

ریشه‌های بی‌عدالتی در نظام سلامت امریکا و درس‌هایی برای ایران

دسترسی به خدمات سلامت بعنوان یک حق عمومی پذیرفته شده است و دولت‌ها خود را متعهد و مکلف به افزایش دسترسی و پوشش همگانی سلامت می‌دانند. از این رو، نظام سلامت فعلی کشورهای مختلف صرفاً بر اساس مناسبات بازار شکل نگرفته است بلکه حاصل‌ها سال‌ها سیاست‌گذاری دولت‌ها در عرصه‌ی سلامت بوده است.

هرگاه مسئله‌ی سیاست و سیاست‌گذاری به میان می‌آید، قدرت‌های بزرگ و کوچک در عرصه حاضر هستند تا بتوانند با تأثیر بر سیاست‌ها، آنها را منطبق با منافع فردی یا جمعی خویش شکل دهند. نظام سلامت امریکا نیز بعنوان بزرگترین نماد یک نظام سرمایه‌مدارانه، از این قاعده مستثنی نیست.

تعارض منافع آقای دکتر وراثتی

(جلسه کمیسیون بهداشت آغاز می‌شود)

دکتر علی وراثتی (رئیس کمیسیون بهداشت با کت سورمه‌ای): بسم‌الله الرحمن الرحیم. همانطور که همکاران عزیز در جریان هستند اخیراً هجمه‌های فراوانی علیه قشر نخبه و مظلوم پزشکی ایجاد شده که باعث شده سقف درامدی 60 میلیون تومانی برای کارانه پزشکان دولتی گذاشته شود که ظلم بزرگی است. جهت کاستن بخشی از مشقتهای پزشکان عزیز ما در این جلسه می‌خواهیم قانون «معافیت پزشکان از مالیات پلکانی» را به رأی بگذاریم. من از نماینده محترم دولت که در جلسه حضور دارند درخواست میکنم نظر خودشون رو بیان کنند.

دکتر علی وراثتی (نماینده وزارت بهداشت با کت خاکستری!): بله همانطور که آقای دکتر به درستی اشاره کردند متأسفانه هجمه‌های سازمان‌یافته‌ای علیه ما شکل گرفته است که باید با آنها به شدت مقابله کرد. بنده هم با گرفتن مالیات پلکانی از پزشکانِ نخبه مخالفم.

سیاست جنگ و تشریح یک شکست

مباحث علوم انسانی در بسیاری از موارد آنقدر واضح و بدیهی هستند که اکثر مردم اهمیت آن را متوجه نمی‌شوند. برای مثال سون‌زو نویسنده نخستین کتاب نظامی جهان در جمله‌ای می‌گوید: «آنکس که خود را بشناسد و دشمن را بشناسد پیروز است.» بسیاری با ساده‌انگارانی بدین جمله توجه نمی‌کنند حال آنکه از همین جمله ساده، مبانی علوم استراتژیک، تحلیل وضعیت و SWOT استخراج می‌گردد.

تبیین کاربرد نگاه استراتژیک سون‌زو در علوم مدیریت

چکیده

سون‌زو، اندیشمند و فرمانده‌ی نظامی چینی است که کتاب «هنر جنگ»، قدیمی‌ترین اثر نظامی جهان و بزرگترین اثر نظامی چین را 2500 سال پیش به رشته‌ی تحریر درآورده است. این کتاب تنها یک اثر نظامی به حساب نمی‌آید بلکه کتابی فکری و فلسفی است و اندیشمندان، استراتژی‌های مطرح در این کتاب را برای استفاده در علوم سیاسی، مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی و حتّی ورزشی مناسب می‌دانند. مقاله حاضر به تبیین نگاه استراتژیک سون‌زو در مواجهه با شرایط مختلف و تشریح برخی از مهم‌ترین استراتژی‌های وی در حل مسائل می‌پردازد. به این منظور ابتدا، «تحلیل استراتژیک» را بعنوان گام صفر در اندیشه‌ی سون‌زو مورد مداقّه قرار می‌دهد. سپس استراتژی‌های عمده‌ی سون‌زو یعنی «استراتژی تعیین زمین بازی (ایجاد و استفاده از فرصت‌ها)»، «استراتژی پیروزی با سهولت»، «استراتژی فریب»، «استراتژی پیروزی سریع» و «استراتژی نبرد در زمین مرگ (تبدیل مضار به مزایا)» تبیین می‌شوند. در نهایت با شناخت نظرات استراتژیک سون‌زو و کاربرد آن‌ها در مدیریت سازمان‌ها، نیاز مدیران امروزی به شناخت و استفاده از اندیشه‌ها و استراتژی‌های سون‌زو مورد تأکید قرار می‌گیرد.

دستان انتقام

هشدار، متن حاوی تصویرسازی‌های دلخراش است. بهتر است نخوانید!

در دوران راهنمایی معلم هنری داشتیم به نام زارعشاهی. مرد شریف و دوست داشتنی است و همچنان در یزد آموزشگاه آزاد هنری دارد و هنر می‌آموزد. من در آن دوران بیشتر ورزشهایی مثل بسکتبال و بدمینتون بازی می‌کردم. جناب زارعشاهی روزی در ساعت ورزش در حین بازی مرا دید و صدایم کرد و به مضمون چنین چیزی گفت: «بوذرجمهری، تو نمیخواد بسکتبال بازی کنی!» با تعجب پرسیدم چرا؟! گفت: «تو مثل بقیه نیستی! به دست‌هات نیاز داری! دستهای تو، دستهای ظریف یک هنرمنده!» کتمان نمی‌کنم که تعریف بی‌نظیری بود و مرا ذوق‌زده کرد! از آن زمان به بعد تازه متوجه دستانم شدم! انگار تا آن زمان نمی‌دانستم دست دارم! پس از آن بارها به دستانم نگاه کرده‌ام و به آنها اندیشیده‌ام. به اینکه این دستان برای چه خلق شده‌اند؟ هنر را که نشد حرفه‌ای پی بگیرم. شاید این دستان ظریف به درد جراحی هم می‌خوردند. و شاید به درد قلم به دست گرفتن و نوشتن. امّا تقدیر روزگار آنقدرها هم رمانتیک و رؤیایی نیست! این دست تابحال بیش از هرچیزی به کارهای بی‌فایده‌ای پرداخته است!

سوئد و سوسیال دموکراسی

آیا سوئد سوسیالیستی است؟ چندی پیش دنیای اقتصاد آنرا افسانه خواند و دلیل پیشرفت سوئد را گردش به راست این کشور بیان کرد. اول اینکه آن گزارش سوگیریهای جدی دارد. مثلا در موضوع خدمات سلامت که مطلعم تقریبا به کلی دروغ پرداخته و سوئد هم مانند انگلستان حائز نظام سلامت ملی (NHS) است. اما در پاسخ به پرسش نخستین باید ابتدا پرسید سوسیالیسم چیست؟

تسلی روز پژوهش

یکی از اساتیدمان که در انگلستان تحصیل کرده تعریف میکرد که «ما در آنجا مشکل چاپ مقاله نداشتیم. رساله را که مینوشتیم و دفاع می‌کردیم تقریبا بصورت خودکار مقاله‌ش هم در جایی مثل BMJ (با IF حدود ۱۷) چاپ می‌شد». بیشتر توضیح نداد و از این رهگذر به خاطره‌ی دیگری پرداخت اما این چند جمله مرا درگیر کرد.

ساده امّا شاید حتی دست‌نیافتنی

دانشجویان این سری با استعدادتر از سری قبل هستند. امیدوارم راهشان را بتوانند خوب پیدا کنند. هرچند به آنها نیز مثل سری‌های قبل از سختی راه گفته‌ام. از این جاده‌ی سنگلاخ کوهستانی که باید با یک چراغ فکسنی در شب رفت. اما فعلا که انگیزه دارند و کار را هم یاد گرفته‌اند. مهم همین است. اگر کار را بلد باشند آخرش گلیم خود را از آب بیرون می‌کشند.

جوکر کیست؟

جوکر این روزها بخوبی دیده و فهمیده شده است. مردمی که خودشان را در آینه‌ی جوکر می‌بینند با او همدردی می‌کنند. جوکر، داستان فرزند این سرزمین است که به دست پدر خویش دیوانه شده است. سرمایه‌دار و سیاست‌مدار کلان این شهر، مادر (نماد همیشگی طبیعت، سرزمین، قلمرو و کشور) را خدمتکار خویش ساخته است امّا این مرد زورمند، عاشق سرزمین می‌شود و به وی تجاوز می‌کند، شیره‌اش را می‌مکد و تفاله‌ی طبیعت را به گوشه‌ای پرتاب می‌کند.

عشق یک‌طرفه

حال خوشی ندارم. دست و دلم به کار نمی‌رود. همچون کسی که در عشق شکست خورده است و شاید بدتر. در این جهان ناشناخته عشق‌های بزرگتری است که انگار در همه‌ی آن‌ها شکست خورده‌ام.

برای قدرت

چرا آقای خامنه‌ای که در خارج حامی مستضعفین عالم است و روبروی ایدئولوژی امریکایی و سیاست خارجی هاشمی رفسنجانی می‌ایستد، در داخل با تصویب امثال سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی حامی سرمایه‌سالاران است و با ایدئولوژی امریکایی و سیاست اقتصادی هاشمی رفسنجانی همراه است؟ قریب به مضمون این سؤال را @ali.alizadeh.insta پرسیده است. @mohsen_mahdian هم پاسخی داده است که بنظرم بکلی تهی و بیراه است و بعد از اینکه نظر صریحم را برایش کامنت کردم، بلاکم کرد!

پاسخ مختصر بنده شامل چند چیز است:

پایین کشیدن اعتراضات!

View this post on Instagram

A post shared by Hossein Bouzarjomehri (@h_bouzarjomehri) on Nov 28, 2019 at 1:30pm PST

این عکس را امروز در خیابان شیخ بهایی گرفتم. یک ماشین شاسی بلند با پلاک بین‌المللی و البته پلاک معلولین! شیوه جالبی برای اعتراض است و من همانطور که در انتها میگویم، از این شیوه حمایت میکنم.

تنبیه مردم

شلوغ می‌کنید؟ اعتراض دارید؟ پس باید تنبیه شوید! اینترنت قطع! قطعی اینترنت ایران چیزی جز حرکت سریعتر به سمت کره‌ی شمالی شدن را به ذهن متبادر نمی‌کند. شاید البته شیلی! اقتصادی که دشمن مردم باشد جز با یک نیروی قهریه و فضای کاملاً بسته‌ی سیاسی به پیش نمی‌رود.

بد شدن، داستان ما می‌شود

سریال Breaking Bad داستان والتر، یک دانشمند شیمی، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل و انسان شریفی است که تحت یک حاکمیت و در یک جامعه‌ی بی‌شرف زندگی می‌کند! وی که عمر خود را صرف علم و دانش کرده و در یک مدرسه تدریس می‌کند، چون درامدش کفاف مخارج زندگی‌اش را نمی‌دهد شغل دوم خودش را اجباراً کار در یک کارواش انتخاب کرده است! تا اینکه سرطان ریه می‌گیرد.

اینستاگرام، از آلبوم تا وبلاگ

ساختارها رفتار ما را شکل می‌دهند. یکی از این ساختارها شبکه‌های اجتماعی‌اند. هر شبکه، ساختار (فرم) خاص خود را دارد و این ساختار به طرز جالبی محتوای آنرا تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلا توییتر ابتدا با ایده‌ی یک شبکه اجتماعی پیامکی شکل گرفت. اکنون دیگر پیامکی در کار نیست تقریبا، همه آنلاین شده‌اند. اما ساختار کوتاه و مینیمال‌نویسی باعث شده است توییتر هویت خاص خود را پیدا کند. برای مثال فضای توییتر حداقل برای دو کارکرد سیاسی و طنازی مهیاست که به زعم بنده محصول ساختار آن است.

وبلاگها هویت و حس و حال خود را داشتند.

گام دوم بنده

View this post on Instagram

A post shared by Hossein Bouzarjomehri (@bandegram) on Oct 22, 2019 at 12:53pm PDT

به این نطق کوین اسپیسی در بازی Call of Duty Advanced Warfare بسیار بسیار علاقمندم. خیلی مختصر، مفید و هنرمندانه همه آنچیزی که باید درباره ذات چیزی شبیه به سرمایه‌داری-فاشیسم بگوید را گفت!

بیم‌ها و امیدهای سیاست‌گذاری سلامت

1.

View this post on Instagram

A post shared by Hossein Bouzarjomehri (@bandegram) on Oct 18, 2019 at 8:10pm PDT

ساعت شش صبح روز اربعین است و بعد از یکی دو هفته کم‌خوابی و بی‌خوابی، دیشب را هم نخوابیدم و بالاخره فاز اولش را تمام کردم. من همیشه مشکل وقت داشتم. چه از زمان مدرسه و درس خواندن چه از آزمونها و کنکور و چه حالا موقع کار. همیشه روی دور کند کار میکنم. حالا که مقدار وقتم کم آمده است از کیفیت وقتم میزنم و به کمیت‌ش اضافه میکنم!

دانش برای فخر

هر قدر هم‌صحبتی با آدمای معمولی و‌ خوب حالمو خوب میکنه، همونقدر صحبت با آدمای مغرور و از خود راضی و خودبزرگ‌بین حالمو بد میکنه. مخصوصاً وقتی این آدمها ۴کلام چیزی هم بلد باشند. دانش برای این افراد ابزاری برای اثبات برتری خودشون و فخرفروشی است. اتفاقا من دقیقا به همین دلیل دوست ندارم خیلی «دانشمند» باشم و چیزهایی که بلدم رو به رخ دیگران بکشم. چون میدونم چیزی که من میدونم در مقابل چیزی که نمیدونم صفره.

حسرت‌های سی‌سالگی

حالا که سالهای پایانی دهه سوم زندگی‌ام را می‌گذرانم، باز می‌گردم و به گذشته می‌نگرم و از خود می‌پرسم در این سه دهه، حسرت چه چیزهایی را دارم؟ در واقع سؤال اصلی برعکس است. پرسش از این است که از چه چیز بیش از همه لذت برده‌ام؟ امّا این سؤال ممکن است گمراه‌کننده باشد از آن جهت که بسیاری از لذایذ دم‌دستی را متبادر می‌کند. امّا وقتی از خودم می‌پرسم چه کاری بود که می‌توانستم انجام دهم و ندادم و حسرت کدام یک بر دلم مانده است، دقیق و سر راست می‌روم سراغ همان چیزهایی که گویا بهترین لذت‌های زندگی‌ام نیز بوده‌اند یا می‌توانسته‌اند باشند.

حاکمیت ابتذال

1. هفته پیش داشتم در سایت دکتری دانشکده کار می‌کردم و به این می‌اندیشیدم که چند سال دکتری را با حقوق بخور نمیر دانشگاه بسازم و کار نکنم و در عوض تجربه‌ی یک فعالیت لذت‌بخش نسبتاً خالص علمی را داشته باشم و از زندگی لذت ببرم که شاید چنین فرصتی دیگر در طول عمرم به دست نیاید. در همین فکرها بودم که یادم آمد سال دیگر حلما باید برود مدرسه و اگر نتوانیم دولتی بفرستیمش یا نگذارند که بفرستیمش (!) باید خصوصی بگذاریم و هزینه‌هایش کمرشکن!
2. از طرف دیگر چند روز بعد از این فکرها و با آغاز کلاس‌ها دیدم که درس جالبی برای واحد «سیاست‌گذاری سلامت» گذاشته‌اند: دو واحد «کارآفرینی»! مسخره است که برای درس سیاستگذاری عمومی واحد کارآفرینی بگذارند. بخش عمومی وظیفه‌ی خودش را دارد و بخش تجاری و خصوصی وظیفه‌ی خود را. ما نه آن را داریم و نه این را و حالا که از بالا امر شده است که کارآفرینی چیز خوبی است (!)، در راستای دانشگاه‌های نسل سوم باید در همه رشته‌های تحصیلی دو واحد کارآفرینی اجباری گذاشته شود که در نتیجه برای رشته‌ی سیاست‌گذاری هم کارآفرینی گذاشته‌اند! همینقدر مبتذل! چیزی که احتمالاً‌ در هیچ کوریکلوم جهانی یافت نمی‌شود.

مدیر سرویس بهداشتی!

دستشویی‌های عمومی معمولاً یک مدیر دارند! این مدیر احتمالاً دم درب نشسته است و هزینه استفاده از سرویس را می‌گیرد. این مدیر دستشویی یک کار دیگر هم ممکن است بکند. مثلاً یکبار که آفتابه را برداشته‌اید و می‌خواهید داخل سرویس بهداشتی شوید، ممکن است صدایتان کند و بگوید آن آفتابه‌ای که برداشته‌اید را کنار بگذارید و آفتابه دیگری را بردارید! حال آنکه هرچه به آفتابه خودتان و دیگری توجه می‌کنید تفاوتش را در نمی‌یابید! احتمالاً واقعیت هم همین است که این دو آفتابه هیچ تفاوتی ندارند! پس چرا چنین رفتاری از مدیر سرویس بهداشتی سر می‌زند؟!